Ooit waren oesterriffen overvloedig aanwezig in Europese wateren, maar tegenwoordig zijn ze zeldzaam geworden. In Zeeland is de wilde populatie van de inheemse platte oester (Ostrea edulis) de afgelopen decennia sterk afgenomen. Oesters, die gedijen in grote aantallen op riffen, vormen essentiële bouwstenen van ecosystemen. Deze riffen bieden habitats voor tal van andere mariene soorten en dragen zo bij aan het verhogen van de biodiversiteit.
Grootschalige oesterherstelprojecten in het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten hebben aangetoond dat het aanleggen van riffen zorgt voor een sterke toename in biodiversiteit wat leidt tot een aanzienlijke stijging van de vangst van commercieel waardevolle soorten. In het geval van de Zeeuwse wateren zou het herstel van een oesterrif gunstig zijn voor verschillende soorten, zoals paling en kreeften. Deze soorten zouden direct profiteren van de structuren van een rif habitat, wat zal resulteren in een toename van hun populaties en daardoor een verhoogde vangst. Bovendien zou het introduceren van een grote biomassa van Ostrea edulis leiden tot een boost voor de wilde populatie platte oesters, wat zal kunnen leiden tot een toename van broedval in de directe omgeving. Dit biedt kansen voor oesterkwekers die hun percelen in de Zeeuwse wateren hebben, waar afnemende broedval een veel voorkomend probleem is.
Om een dergelijk rif op grote schaal te realiseren, heeft Oyster Heaven het Mother Reef ontwikkeld. Deze technologie bestaat uit een klei-substraat dat vooraf is bedekt met oesterlarven om een begin te geven aan de regeneratie van een plat oesterrif en betreft een compleet nieuwe aanpak in het veld van oesterrif herstel, waar huidige technieken vaak niet schaalbaar en hoog in kosten zijn.
Ecologische en economische meerwaarde
Eind 2024 is gestart met de pilot, de HZ werkt samen met natuurbeschermingsorganisatie OysterHeaven (penvoerder), Stichting Zeeschelp en Palinghandel Van de Kreeke om de ecologische en economische meerwaarde van de eerste fasen van een herstellend oesterrif meetbaar te maken. Het project heeft de volgende doelstellingen:
1. Realiseren van een oester rif op schaal met het Mother Reef substraat in het Veerse Meer.
2. In kaart brengen van de ontwikkeling van een oesterrif: overlevingspercentage, groei, voortplanting, aantrekken van andere rifbewoners.
3. Kennis van predatoren en andere bedreigingen van oester vergroten en mitigatie maatregelen ontwikkelen: oesterboorders, kwallen, zeewieren etc.
4. In kaart brengen van (1) ecologische veranderingen in de natuurlijke omgeving zoals verbetering van waterkwaliteit en biodiversiteit en (2) de economische waarde van deze veranderingen zoals opbrengsten uit toename van de vangst van kreeften, paling en platte oesters op kweekbedden.
De lessen geleerd uit dit demonstratieproject zullen inzichten geven om herstel projecten volgens deze aanpak uit te breiden naar andere Zeeuwse wateren zoals het Grevelingenmeer en de Oosterschelde, waar het terugbrengen van platte oester riffen grote voordelen met zich zullen meebrengen voor de natuur en economische activiteiten (visserijen en kweek).
