Vroeger was schoolleider een hiërarchische functie waarin vooral individuen werden aangestuurd. In een lerende onderwijsorganisatie staan echter het bevorderen van gespreid leiderschap, een onderzoekscultuur en collectief leren van leraren centraal. De Onderwijsraad (2018) geeft aan dat een kwaliteitsimpuls nodig is voor de rol van schoolleider in Nederland, als we tot deze lerende organisaties willen komen.
Om bij te dragen aan deze kwaliteitsimpuls hebben onderzoekers in Nederland en Vlaanderen hun krachten gebundeld in het Platform Leiderschap in het onderwijs, waarvan onze lector Patrick van Schaik de projectleider is. Vanuit zes doelen wordt bijgedragen aan een brede kennisbasis over leiderschap in het onderwijs, de rol van schoolleiders in een lerende organisatie en de professionele ontwikkeling van (school)leiders in de school.
De eerste drie doelen zijn gericht op de verbinding in het onderzoek van de partners:
- Het verbinden van lectoraatsopdrachten gericht op leiderschap en het opstellen van een gezamenlijke kennis- en onderzoeksagenda op het gebied van leiderschap in het onderwijs.
- Het samen aanvragen en uitvoeren van praktijkgericht onderzoek, gericht op de rol en ontwikkeling van leidinggevenden in het funderend en beroepsonderwijs, samen met praktijkpartners.
- Het gezamenlijk presenteren op congressen en organiseren van bijeenkomsten voor onderzoekers om kennis en ervaringen vanuit lopende en afgeronde onderzoeksprojecten op het gebied van leiderschap in het onderwijs te delen.
De laatste drie doelen zijn gericht op de verbinding onderzoek-praktijk:
- Het organiseren van werkbijeenkomsten met schoolleiders (en staf) om in co-creatie praktische tools te ontwikkelen in het kader van kennisvalorisatie.
- Kennisverspreiding over leiderschap in het onderwijs middels het ontwikkelen en verspreiden van onder andere artikelen en praktische handreikingen, webinars.
- Kennisverspreiding via presentaties en workshops op congressen en netwerken van schoolleiders en bestuurders.
Lerende Organisatie
Vertrekpunt voor het werken aan deze doelen is ons model Lerende Organisatie.
De samenwerking tussen de partners binnen het platform is ontstaan vanuit een eerdere ‘bundeling van expertise’ in het open access boek De schoolleider in verandering; Theorie en Praktijk. Verschillende leiderschapspraktijken zijn in deze publicatie uitgewerkt door wetenschappelijke inzichten te koppelen aan praktische handvatten en voorbeelden. De online uitgave is gratis te downloaden via De schoolleider in ontwikkeling : De Leiderschapsagenda.
De te ontwikkelen inzichten, handvatten en tools zijn bedoeld voor zowel schoolleiders zelf als voor hun leidinggevenden (besturen) en voor leiderschapsopleidingen. In juli 2024 verschijnt er een themanummer (5) van BSM Magazine voor effectief schoolleiderschap volledig verzorgd door leden van het Platform die steeds een van de dimensies van het model lerende organisatie bespreken. Patrick schreef mee aan twee artikelen die hier te lezen zijn: ‘De rol van de schoolleider in het benutten van kennis’ en ‘Lerende organisatie: voorwaarden creëren in organisatiestructuur en beleid'.
Het platform Leiderschap in het onderwijs is mogelijk gemaakt door de Platformregeling van het Regieorgaan SIA.
