Ik ben ooit bijna verdronken. In deze tijd, waarin Nederland stilstaat bij de Watersnoodramp van 70 jaar geleden, denk ik vaak terug aan het moment waarop ik voelde dat de stroming aan de Zuid-Afrikaanse Wild Coast te sterk was om tegenin te zwemmen. Hoe ik nog net de laatste vlijmscherpe rotspunt wist vast te pakken, daar de stroming en golven bestudeerde om zo, bebloed, nog steeds alleen, maar eindeloos opgelucht, bij de kust terug te komen. De strijd tegen de ‘waterwolf’ wonnen 1836 mensen in de ijskoude nacht van 1 februari 1953 niet.
Als HZ zijn wij diep verbonden met Zeeland en daarmee met de geschiedenis van de grootste Nederlandse natuurramp van de vorige eeuw. We hebben ook een opdracht voor de toekomst. Als het water (weer) stijgt, krijgt Zeeland nu eenmaal als eerste natte voeten. Het is niet zonder reden dat water ons eerste profileringsthema is en wij juist op dit gebied zoveel onderwijs geven en onderzoek doen. Daarnaast zijn wij niet voor niets trekker van Delta Platform dat waterlectoren van elf hogescholen met elkaar verbindt
In het nadenken over de gevolgen van de ramp en de lessen voor de toekomst zie je het belang van interdisciplinariteit. Luuc Smit vertelde, vanuit zijn expertise, zondag op de radio over het trauma van mensen die zagen hoe het water familieleden wegsleurde, het vee verdronk en hun geboortehuis wegvaagde. Liliane Geerling en collega’s organiseren, vanuit het idee van storytelling, een bijeenkomst over de ramp met schrijfsters Lotte Jensen en Corine Nijenhuis en muzikant Broeder Dieleman. De kracht van literatuur en poëzie blijkt wel uit de tekst op een stuk beton bij de Deltawerken: ‘Hier gaan over het tij / de wind, de maan en wij’.
Tijdens de bijeenkomst in de Oostkerk in Middelburg op 8 februari gaat het ook over de toekomst: studenten en onderzoekers schetsen scenario’s voor de toekomst van de delta. De rol van de HZ in die Zeeuwse (en Nederlandse) discussie is wezenlijk. Zo berichtte de PZC dat het waterschap de zee in de toekomst steeds meer als bondgenoot in plaats van als vijand zal zien.
Ommekeer
Bouwen met de natuur in plaats van tegen de natuur in. Tjeerd Bouma gaf in de prachtige serie ‘Het water komt’ het voorbeeld van de schorren en slikken. Ik weet zeker dat het onvermoeibare werk van onze lectoren, docenten en studenten op dit gebied heeft bijgedragen aan deze ommekeer, die zo belangrijk is voor de toekomst van Zeeland.
Daarbij gaat het om technische kennis, maar wel met oog voor de sociale en culturele kant van onze band met het water. De studenten van onze master River Delta Development beginnen het jaar met een excursie op de Schelde. Hierover schrijven ze dan een verhaal.
Alleen zo, interdisciplinair en eendrachtig, kunnen wij zorgen dat het verdriet van de ramp in het verleden blijft. Als het water komt, wil je voorbereid zijn, weet ik uit ervaring. Het is mooi om te zien welke rol wij als HZ, juist in deze tijd, daarbij spelen.