Hoe gaat het met je? Het klinkt als een simpele vraag, maar toch stellen we hem te weinig aan elkaar. Juist voor mensen die kampen met somberheid, depressie of gedachten aan zelfmoord kan de vraag een wereld van verschil betekenen. Op twee bankjes van de HZ wordt hier nu aandacht voor gevraagd door middel van een gouden bordje. We spraken erover met docent Verpleegkunde Sonja de Graaff, HZ-student Lise (die stage liep in de GGZ), studentenpsycholoog Hans Reijnierse en voorzitter van het College van Bestuur Barbara Oomen.
De bordjes maken deel uit van de campagne ‘1K Z1E J3’ van 113 Zelfmoordpreventie. Docent Verpleegkunde Sonja de Graaff nam het initiatief. “Het bespreekbaar maken van mental health is onder jong en oud hard nodig. Dat hoeft echt niet meteen over zelfdoding te gaan. Het is belangrijk dat we binnen de HZ en daarbuiten open durven te zijn over onze twijfels, somberheid of angsten. Studenten en medewerkers die hiermee kampen zullen dat vaak niet van de daken schreeuwen. Daarom is het zo belangrijk dat we durven te vragen én te luisteren. Het bankje is een symbool. Het nodigt je uit tot een goed gesprek, maar waar je dat doet, dat maakt niet uit.”
Depressie is geen teken van zwakte
Het praten over mentale problemen wordt door veel mensen als lastig of ongemakkelijk ervaren. Dat merkt Sonja ook binnen haar opleiding Verpleegkunde. “Onze opleiding staat geheel in het teken van zorg en het helpen van de ander. Het gekke is dat er bij het thema suïcide toch een soort drempel ontstaat om er met elkaar over te praten. Dat beperkt zich natuurlijk niet alleen tot deze opleiding en ook niet alleen tot de HZ. Het is een maatschappelijk taboe. Dat is problematisch, want een gesprek kan het verschil betekenen tussen iemand die hulp gaat zoeken, of iemand die uit het leven stapt.”
Derdejaarsstudent Verpleegkunde Lise liep een half jaar stage op de afdeling Medium Care van Emergis. Ze kwam in daar in aanraking met het thema suïcide en leerde ook zelf hoe belangrijk het uiten van je gevoelens is. “Het was een prachtige stage, maar ook heftig. Ik ben een vrij nuchter persoon, maar ik had veel baat bij de openheid die er op de afdeling heerste. Zorgprofessionals kunnen zich extreem verantwoordelijk voelen voor de zorg voor anderen, maar hun eigen mentale gezondheid helemaal negeren.” Sonja: “Dat herken ik wel. Misschien komt het ook voort vanuit het beeld dat je als hulpverlener stevig in je schoenen moet staan. Maar we zijn allemaal mensen. Het wegstoppen van je gevoelens is echt niet nodig.”
De tekst gaat verder onder de afbeelding
(Op het bankje: student Verpleegkunde Lise en voorzitter Barbara Oomen. Achter het bankje: docent Verpleegkunde Sonja de Graaff en HZ-studentenpsycholoog Hans Reijnierse)
Waarom we praten zo moeilijk vinden
Zeker bij een vermoeden van somberheid of depressie vinden we het moeilijk om het gesprek aan te gaan. Volgens HZ-studentenpsycholoog Hans Reijnierse heeft dat verschillende redenen. “Soms is er de angst om de ander op ideeën te brengen. Maar zo werkt het echt niet. Als iemand niet met zelfmoordgedachten rondloopt, dan wakker je ze ook niet aan met een gesprek erover. En als de ideeën er al zijn, dan zijn ze er al. Soms speelt ook de angst voor het antwoord een rol. Stel dat die ander zegt dat het mentaal helemaal niet goed gaat, wat doe je dan? Ook is er de terughoudendheid: mag ik dit wel vragen aan iemand? Is het niet te privé?”
Wat Hans betreft mogen al die blokkades van tafel. “Jouw gesprek kan alleen maar goed doen. Wanneer je oprecht vraagt hoe het met de ander gaat, dan voelt de ander zich gezien en gewaardeerd. Mensen die kampen met een depressie hebben vaak het gevoel dat ze de aandacht van de ander niet waard zijn. Door die ene simpele vraag te stellen, zeg je eigenlijk: ik heb je gezien en ik vind dat je het wél waard bent. Maak het gesprek verder niet te zwaar. Je hoeft het probleem niet op te lossen. Luister, geef lucht, laat zien dat het oké is.”
Op 113.nl vind je tips en een online training over praten over suïcide >>
Barbara Oomen: het begint met omkijken naar elkaar
Ook Barbara Oomen, voorzitter van het College van Bestuur, omarmt de oproep om elkaar écht te gaan zien en het gesprek over mentale problemen te durven voeren. “De rapporten over depressies onder jongeren liegen er niet om. Het is een generatie die buiten de ups-and-downs van het opgroeien heel veel voor haar kiezen heeft gehad in de afgelopen jaren. De studenten van de HZ zijn daar geen uitzondering op. We moeten er alles aan doen wat in onze macht ligt om er voor studenten en medewerkers te zijn bij mentale problemen. Alles begint met omkijken naar elkaar. De tijd nemen voor een gesprek. En elkaar wijzen op de plekken waar je hulp kunt krijgen. Binnen en buiten de HZ.”
Gastlessen
Sonja werkt met haar collega’s van de opleiding Verpleegkunde ook aan lesaanbod om het taboe onder studenten weg te nemen. “We zijn nu bezig met het organiseren van gastlessen door jongeren van de Jeugdraad, die zelf met mentale problemen worstelen of hebben geworsteld. We hopen onze studenten beter te bereiken met een generatiegenoot, die dezelfde taal spreekt. Iemand die ook gewoon van feestjes houdt en de leefwereld van de student kent. We hopen daarmee het besef te creëren: dit had iemand uit onze groep kunnen zijn. En je kunt er prima met hem of haar over praten.”
Heb je behoefte om te praten over zelfdoding?
Je kunt altijd terecht bij 113 Zelfmoordpreventie. Je kunt geheel anoniem bellen of chatten. Bel gratis 0800-0113 of ga naar www.113.nl.
Binnen de HZ kunnen studenten onder meer terecht bij decanen, Studieloopbaancoaches, vertrouwenspersonen, de studentpsycholoog of het Student Succes Centre.