Zeeuws onderzoek zet getijdenenergie in breed perspectief

Het project Spelen met Stroom(ing) van HZ University of Applied Sciences levert waardevolle resultaten op. “Deze kennis kan wereldwijd deltagebieden helpen in hun strijd tegen zeespiegelstijging en klimaatverandering”, zegt lector Jacob van Berkel. In het project hebben onderzoekers van het HZ-lectoraat Delta Power met dertien partijen, waaronder Rijkswaterstaat, Enduris, PZEM, Deltares en NIOZ, gekeken hoe je pompen in een dam, behalve voor waterveiligheid, kunt gebruiken als turbines en wat de relatie is met de natuur in de achterliggende wateren.

Een proefopstelling in het voormalige PSD-gebouw in Vlissingen maakt duidelijk dat het kan. De opstelling is ontworpen door medewerkers en studenten van de HZ en gerealiseerd door deelnemende bedrijven. Hij bestaat uit een bassin met een hoog waterniveau, die de zee voorstelt, en een met een lager waterpeil, die symbool staat voor achterliggende wateren als de Grevelingen of Oosterschelde. Daartussen zit een pomp annex turbine.

Experimenten laten zien dat je met één techniek water kunt afvoeren en energie opwekken. “Bovendien kun je snel schakelen tussen deze functies. Dat is voordelig als je opereert in de energiemarkt, zo heeft de PZEM voor ons berekend”, legt lector Van Berkel uit. Eind mei is een student aan de TU Eindhoven afgestudeerd op de metingen die bij deze omschakelingen horen.

In balans met de natuur

Bijkomend voordeel van het systeem is dat je het getij achter een dam kunt reguleren. Hierdoor hebben veiligheidsmaatregelen tegen een stijgende zeespiegel, zoals dammen en dijken, geen of nauwelijks nadelige gevolgen voor de flora en fauna erachter. Vorige maand is een onderzoek afgerond dat aantoont dat pulserend spuien in bijvoorbeeld de Brouwersdam en Grevelingen met minder doorlaten meer zuurstof toevoegt aan het bodemleven. Er blijft dan slechts één diep punt (bij Scharendijke) zuurstofloos. Als laatste zorgt getijdenenergie voor een voorspelbare, duurzame energievoorziening. “Dat is op de elektriciteitsmarkt zelfs een meerwaarde ten opzichte van zon- en windenergie.”

Een middel, geen doel

De modelopstelling is een paar jaar geleden gemaakt voor praktijkgericht onderzoek en als model voor een doorlaat, bijvoorbeeld in de Brouwersdam of testcentrale in de Grevelingendam. De onduidelijkheid over het doorgaan van het laatste project maakt Van Berkel niet minder enthousiast over de voorlopige projectresultaten. “Dat is een middel, geen doel”, zegt hij. “Wereldwijd wonen er meer dan een half miljard mensen in delta’s waar dezelfde problemen spelen als in Zeeland. Deze techniek kan helpen om deze gebieden veiliger te maken. Stel je voor wat dat kan betekenen voor Nederland Waterland qua export en bedrijvigheid.”

Het in 2017 gestarte project Spelen met Stroom(ing) wordt in februari afgerond. De betrokkenen denken na over een vervolg. Het is mede gefinancierd door Regieorgaan SIA, onderdeel van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).