Hoe kunnen overheden inwoners betrekken bij klimaatadaptatie?

Onderzoekers van het lectoraat Resilient Deltas van de HZ University of Applied Sciences hebben samen met drie andere hogescholen (Hanzehogeschool Groningen, Van Hall Larenstein en Hogeschool Rotterdam) in ‘Burgerparticipatie en klimaatadaptatie’ onderzocht hoe overheden bewoners kunnen betrekken bij klimaatadaptatie.

Uit het onderzoek blijkt dat bewoners over het algemeen positief staan tegenover vergroening. Van de drie klimaatrisico’s ervaren zij hitte als het grootse probleem. Bewoners zien echter nog niet de noodzaak om zelf in actie te komen. Het initiatief om de openbare ruimte te vergroenen laten bewoners liever over aan de gemeente. Ook bij woningcorporaties, VVE’s en vastgoedontwikkelaars is klimaatadaptatie in de praktijk nog geen topprioriteit.

Temperatuurmetingen

De hogescholen hebben ook metingen gedaan met weerstations in wijken en temperatuursensoren in woningen. Dit gebeurde onder meer in Middelburg en Vlissingen. Er is gemeten in het Sint Jansgebied (Middelburg), Magistraatwijk (Middelburg), Vredehof Zuid (Vlissingen) en de Oude Binnenstad (Vlissingen), maar ook in straten en wijken in Groningen, Leeuwarden en Rotterdam.

Uit de resultaten blijkt dat Middelburg en Vlissingen zich, ondanks hun ligging aan zee, moeten wapenen tegen hittestress en extreem weer. Door het zogenaamde stedelijk hitte-eilandeffect zijn steden met name ’s nachts een paar graden warmer dan het buitengebied. Net als uit eerdere onderzoeken naar voren is gekomen, blijkt uit deze metingen dat meer groen in een wijk helpt bij het verkleinen van het hitte-eilandeffect.

Binnenshuis

Er zijn ook metingen gedaan in woningen. Hieruit is naar voren gekomen dat het in slaapkamers op verdiepingen gemiddeld twee tot drie graden warmer is dan beneden. Veel bewoners vinden slecht slapen één van de grootste nadelen van hitte. Te weinig slaap is bovendien slecht voor de gezondheid. Ook blijkt dat huizen met een lager energielabel sneller en meer opwarmen dan goed geïsoleerde huizen. Slim gebruik van ventilatie en buitenzonwering kan helpen de warmte te bepreken. Volgens de onderzoekers kun je deze maatregelen bovendien koppelen aan de energietransitie.

Stimuleren

Als gemeenten en waterschappen bewoners willen betrekken bij klimaatadaptatie is het van het belang dat zij weten welke onderwerpen aandacht hebben in de wijk. In wijken waar veel initiatieven vanuit bewoners zijn, kun je de initiatiefnemers stimuleren om ook maatregelen voor klimaatadaptatie mee te nemen. Zo ontwikkel je goede voorbeelden. Dat werkt motiverend voor anderen. In andere wijken moeten de gemeenten en waterschappen meer het voortouw nemen door bijvoorbeeld afspraken te maken met woningcorporaties en VVE’s. Uit het onderzoek blijkt ook dat metingen op wijk- en straatniveau relevante resultaten kunnen opleveren om met bewoners en andere partijen in gesprek te gaan over een klimaatbestendige wijk.

Lees binnenkort meer over het rapport in de HZ Discovery, die voor de voorjaarsvakantie verschijnt.